Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thu giữ nhiều thực phẩm không đảm bảo an toàn

Trong khuôn khổ Tháng hành động vì an toàn thực phẩm năm 2025, nhiều vụ kiểm tra đột xuất trên địa bàn Hà Nội đã phát hiện hàng loạt kho hàng, điểm tập kết kinh doanh thực phẩm với hàng tấn cho tới hàng chục tấn hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ hoặc trà trộn vào các hàng hóa có nhãn mác, bao bì được cơ quan chức năng kiểm định.

Thực trạng trên báo động về vấn nạn thực phẩm bẩn, mất an toàn đang tiêu thụ tràn lan ngoài thị trường, từ nhà hàng, bếp ăn tập thể đến từng mâm cơm của mỗi gia đình, tiềm ẩn nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng.

Vụ việc mới đây nhất, vào ngày 5/5, Đội 7, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03) phối hợp Đội Quản lý thị trường số 17, Cục Quản lý thị trường Hà Nội kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong sản xuất, kinh doanh đối với điểm tập kết, kinh doanh thực phẩm có địa chỉ tại Km12, đường Ngọc Hồi, xã Vĩnh Quỳnh, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội, do Lê Hồng Phong, sinh năm 1983, thường trú tại xã Diễn Yên, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An làm chủ.

Công an thành phố Hà Nội xác định, để che giấu hoạt động kinh doanh bất hợp pháp, cơ sở này thường xuyên đóng cửa, tạo vỏ bọc kín đáo nhằm tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng. Tại thời điểm kiểm tra, đoàn kiểm tra phát hiện 2.560kg trứng non, 200kg trứng gà, 3.050kg nầm heo, 1.200kg tràng lợn (khoảng hơn 7 tấn) là thực phẩm đông lạnh chưa qua sử dụng không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.

Thực phẩm bẩn bủa vây người tiêu dùng nguy cơ ung thư nếu thường xuyên ăn phải. Ảnh minh họa

Vào ngày 22/5/2025, qua công tác trinh sát, lực lượng chức năng bất ngờ kiểm tra địa điểm kinh doanh tại số 64, đường bờ sông Sét, phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai, do N.T.T (SN 1991) làm chủ. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện và tạm giữ 1.314 chai rượu, bia nhãn hiệu Mao Đài các loại do nước ngoài sản xuất. Toàn bộ số hàng này đều không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Ước tính giá trị lô hàng vi phạm là hơn 83 triệu đồng. 

Tại thành phố Hồ Chí Minh, theo thông tin từ Sở Công Thương, tình hình thực phẩm không đảm bảo an toàn, kém chất lượng và không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn còn những diễn biến phức tạp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Các mặt hàng vi phạm rất đa dạng và tinh vi, tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng và ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh.

Các hành vi vi phạm chủ yếu được phát hiện tập trung vào một số vấn đề như: Kinh doanh thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ; sử dụng nguyên liệu đã hết hạn sử dụng, không đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng theo quy định để chế biến thực phẩm; các vi phạm liên quan đến nhãn hàng hóa, điều kiện vệ sinh trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

Ông Nguyễn Quang Huy - Phó Chi cục trưởng Chi Cục Quản lý thị trường thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thời gian qua Chi cục đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc vi phạm về kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Trong đó, đã xử phạt 25 triệu đồng đối với vụ kinh doanh 200 gói kẹo không rõ nguồn gốc, xuất xứ; buộc tiêu hủy 50 tấn nội tạng động vật đông lạnh không rõ nguồn gốc trị giá gần 4,5 tỷ đồng và xử phạt 315 triệu đồng. Đồng thời, thành phố còn phát hiện gần 7 tấn đường tinh luyện và 18.200 chai bia nhập lậu.

Ngoài ra, qua theo dõi mạng xã hội, Chi Cục Quản lý thị trường thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện hơn 1 tấn khô bò không rõ nguồn gốc đang được kinh doanh trái phép. UBND thành phố đã ban hành quyết định xử phạt 100 triệu đồng và buộc tiêu hủy toàn bộ hàng hóa vi phạm.

Bên cạnh đó, Sở Công Thương đã tổ chức cao điểm kiểm tra các mặt hàng lương thực, thực phẩm, sữa, dược phẩm trên thị trường truyền thống và thương mại điện tử. Qua đó phát hiện 1 điểm kinh doanh hàng chục hộp yến sào tinh chế loại 100g/hộp ở chợ Bình Tây, với trị giá gần 60 triệu đồng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Đoàn kiểm tra cũng phát hiện 1 điểm kinh doanh tại Quận 8 đang kinh doanh hơn 100 gói bột thực phẩm các loại không rõ nguồn gốc, xuất xứ được giới thiệu, bày bán trên website thương mại điện tử.

Nguy cơ ung thư từ thực phẩm bẩn 

Theo bác sĩ Chu Thị Dung, Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh- Cơ sở 3, thời gian qua việc thực phẩm bẩn, thực phẩm giả liên tục bị phát hiện đã gây lo ngại cho nhiều người và xã hội. Không chỉ ảnh hưởng quyền lợi người tiêu dùng, thực phẩm bẩn còn đe dọa sức khỏe nghiêm trọng vì không chỉ gây bệnh cấp tính, mà còn có thể là yếu tố thúc đẩy sự hình thành ung thư.

Các hóa chất độc hại như aflatoxin, nitrosamine, phẩm màu công nghiệp hoặc formaldehyde đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các nghiên cứu quốc tế xếp vào nhóm chất gây ung thư ở người. WHO đã xác định nhiều yếu tố trong chế độ dinh dưỡng và độc tố có liên quan đến nguy cơ ung thư, gồm: Chất bảo quản, phụ gia, tạo màu, tạo mùi bị lạm dụng có thể gây ung thư gan, dạ dày, đại tràng. Chất Dioxin, aflatoxin, nitrosamine trong thực phẩm nhiễm nấm mốc hoặc chế biến không an toàn có nguy cơ gây ung thư.

Ngoài ra, bác sĩ Dung cho hay, theo WHO, việc tiêu thụ thực phẩm nhiễm khuẩn, hóa chất, kim loại nặng, hoặc chất bị cấm còn có thể gây ra nhiều loại bệnh như: Ngộ độc thực phẩm cấp; bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hóa do liên quan tới vi khuẩn salmonella, E.coli, campylobacter, norovirus; tích tụ kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi có thể gây ảnh hưởng đến thận, gan và thậm chí là hệ thần kinh; rối loạn nội tiết do dư lượng hormone, kháng sinh hoặc hóa chất còn dư trong thực phẩm.

Trao đổi về hệ quả của việc tiêu thụ phải các thực phẩm giả trên thị trường, bác sĩ Dung nói thêm: “Sữa giả thường được pha bằng tinh bột, hóa chất tạo màu, tạo mùi và đạm. Nếu trẻ dùng phải sữa giả trong thời gian nhất định, có thể bị thiếu dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa và nguy cơ ngộ độc rất cao. Ngoài ra, các loại kẹo rau được “giả dạng” thành kẹo cho trẻ em thường chứa chất tạo màu tổng hợp, chất phụ gia không rõ nguồn gốc, có thể gây ung thư”.

Bên cạnh đó, cũng có không ít các loại thực phẩm chức năng giả được rêu rao là có tác dụng trị bệnh. Theo bác sĩ, nhiều loại có chứa steroid, chất kích thích hoặc làm tăng đường huyết người tiêu dùng, lợi bất cập hại.

Bác sĩ Dung cho biết thêm, các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương và ảnh hưởng nhiều nhất do tiêu thụ thực phẩm bẩn hoặc kém chất lượng là trẻ em. Trẻ ăn phải thực phẩm bẩn dễ khiến trẻ ăn bị suy dinh dưỡng, rối loạn phát triển khi dùng phải sữa giả, thức ăn nhiễm độc. Chỉ cần một lượng nhỏ hóa chất đã đủ gây hại đối với trẻ, vì hệ miễn dịch của trẻ em chưa hoàn thiện như ở người trưởng thành.

Người cao tuổi dễ sốc nhiễm khuẩn, mất nước nhanh, dễ suy kiệt nếu bị ngộ độc hoặc tiêu chảy cấp. Phụ nữ mang thai có nguy cơ sinh non, sảy thai, dị tật thai nhi nếu ăn phải thực phẩm chứa kim loại nặng, hóa chất độc hại. Người mắc bệnh nền như tiểu đường, suy gan, suy thận... dễ bị biến chứng nặng khi ngộ độc.

Đề cập tới tác hại của thực phẩm bẩn, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, gần đây các vụ việc về thực phẩm kém chất lượng, thực phẩm giả, liên tiếp bị phát hiện. Con đường tiêu thụ, phân phối các thực phẩm này rất khác nhau, bao gồm thông qua mạng xã hội, thị trường truyền thống, đến đưa vào các bếp ăn tập thể, khu công nghiệp, trường học… với ưu thế giá rẻ.

Thực phẩm không đảm bảo an toàn không chỉ là mối đe dọa trước mắt (ngộ độc thực phẩm cấp tính, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, tiêu chảy...), mà còn để lại những hậu quả lâu dài và nghiêm trọng đối với sức khỏe, như các bệnh mạn tính như ung thư, suy gan, suy thận, ảnh hưởng đến hệ sinh sản… do nhiễm hóa chất, vi sinh vật gây bệnh.

Do đó, người tiêu dùng nên mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được chứng nhận an toàn. Tránh dùng thực phẩm quá hạn, không nhãn mác, không rõ thành phần. Đọc kỹ nhãn sản phẩm, đặc biệt với thực phẩm chức năng. Tuyên truyền cho trẻ về tác hại của kẹo giả, sữa giả. Khám sàng lọc người có nguy cơ khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ. Đặc biệt, không nên tự ý sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng khi không có khuyến cáo của chuyên gia y tế.